واکاوی تبصره ۱ ماده ۴۹۶ قانون مجازات اسلامی ۱۳۹۲ جمهوری اسلامی ایران در خصوص مسئولیت پرستاران

ضرورت حفظ حیات و سلامتی بیماران و از سویی لزوم حمایت از عملکرد پزشکان و پرستاران منصف و با اخلاقی که به درمان بیماران می پردازند ایجاب می نماید تا ضمن تعیین قواعد حاکم بر عملکرد متصدیان درمان، میزان و شرایط مسئولیت و یا عدم مسئولیت آنان تبیین شود. در قانون مجازات سابق، پزشک بر خلاف اصل برائت به عنوان مسئول مطلق شناخته می شد. قانون مجازات جدید (1392) با اختصاص 4 ماده (158، 495، 496، 497) به تنظیم مقررات حاکم بر کار پزشکان و پرستاران و میزان مسئولیت آنان پرداخته است. قانون مجازات جدید، مسئولیت مطلق پزشک را تنزل داده است به طور مثال در تبصره 1ماده 496، که مورد بحث این مقاله است، قانونگذار در رویه ای جدید که در قانون قبلی به چشم نمی خورد پرستاران را در مورد آسیب های وارده به بیمار، ناشی از دستورات اشتباه پزشک به شرط آنکه از اشتباه آگاه بوده باشند ضامن دانسته است. حکم بیان شده در این تبصره تاکنون سابقه نداشته و از طرفی سبب برخی تنش ها در جامعه پرستاران شده و می تواند سبب ترک دستور درمانی توسط پرستاران و بروز عوارض جدی برای سلامت بیماران و نیز تهدید امنیت شغلی پرستاران شود. لذا در این مقاله سعی گردیده است حکم مندرج در تبصره 1 ماده 496 مورد بررسی قرار گیرد تا از این طریق درک بهتری از آن و راهکارهای پیش رو ایجاد گردد.